Expeditie
Vervoer of expeditie? Dat is een vraag waar veel verladers en logistieke partijen mee te maken krijgen.
Het antwoord op deze vraag is niet altijd makkelijk. Er wordt wel gezegd dat een expediteur ‘doet vervoeren’ of ‘het vervoer organiseert’ en dat een vervoerder ‘vervoert’. Maar een partij hoeft niet altijd zelf te vervoeren om als vervoerder te kunnen worden aangemerkt. Dit is bijvoorbeeld het geval bij een zogeheten ‘papieren vervoerder’. De expediteur en de (papieren) vervoerder lijken dus op elkaar, maar de juridische verschillen tussen vervoer en expeditie zijn groot.
Waarom is dit onderscheid zo belangrijk?
Een belangrijk juridisch verschil tussen de positie van de expediteur en de positie van de vervoerder is bijvoorbeeld de volgende. Als de lading tijdens het vervoer beschadigd raakt of wordt gestolen, is een expediteur in beginsel niet aansprakelijk. Op basis van de overeenkomst met zijn opdrachtgever moest hij enkel het vervoer organiseren. Voor een vervoerder ligt dit anders. De vervoerder is in beginsel wel aansprakelijk voor ladingschade, behoudens een beroep op overmacht of op één van de excepties.
Een ander belangrijk verschil tussen vervoer en expeditie is dat de aansprakelijkheid van de expediteur veelal van regelend recht is. Een expediteur kan aansprakelijk zijn als hij de fout maakt, bijvoorbeeld door de nummers van twee containers te verwisselen zodat de container met boter bedorven in Hong Kong aankomt in plaats van in Engeland. Dit betekent dat partijen over de aansprakelijkheid van de expediteur zelf afspraken mogen maken, bijvoorbeeld door algemene voorwaarden van toepassing te verklaren met daarin een aansprakelijkheidsbeperking (zoals bijvoorbeeld de FENEX-Voorwaarden).
De limiet voor ladingschade is dan maximaal 10.000 SDR, ca. EUR 12.500.
Indien de expediteur geen voorwaarden hanteert en toch aansprakelijk is, is de expediteur in beginsel onbeperkt aansprakelijk. Dit is dus een groot risico.
Daarnaast verschilt de interpretatie van het begrip expediteur in verschillende landen. Er bestaat ten aanzien van expeditie geen uniform verdrag (zoals bij verschillende vervoermodaliteiten het geval is, denk bijvoorbeeld aan het CMR-Verdrag). In gevallen waar een Nederlandse rechter oordeelt dat een partij is opgetreden als expediteur, ziet een Duitse rechter dit soms anders en oordeelt dat er vervoerdersaansprakelijkheid is. Dit is problematiek die wij in de praktijk veelvuldig tegenkomen.
Het antwoord op de vraag of een partij is opgetreden als een (papieren) vervoerder of als expediteur, is een kwestie van uitleg. Alle feiten en omstandigheden dienen bij die beoordeling betrokken te worden. Over deze lastige kwestie is veel geprocedeerd.
De advocaten van Van Traa hebben veel ervaring met het beoordelen van die vraag. Mocht u nader advies wensen over in welke hoedanigheid u het beste op kunt treden, hoe u zich het beste kunt presenteren naar derden of over de vraag of het raadzaam is om algemene voorwaarden van toepassing te verklaren, bent u bij ons aan het goede adres.
