Verdrag van Montreal: verhoging aansprakelijkheidslimieten

December 2024

Inleiding

Het Verdrag van Montreal uit 1999 (hierna: het Verdrag) regelt de aansprakelijkheid in het internationale luchtvervoer met betrekking tot schade aan personen, bagage en vracht. Met de term ‘schade’ in de zin van het Verdrag wordt zowel materiële als immateriële schade bedoeld. Het Verdrag bevat aansprakelijkheidslimieten op grond waarvan de luchtvervoerder zijn aansprakelijkheid kan beperken. Het Verdrag is op 4 november 2003 in werking getreden. Door middel van Verordening (EG) 889/2002 is het Verdrag van toepassing op al het luchtvervoer van passagiers (dus ook binnen één land) door communautaire luchtvaartmaatschappijen.

In art. 24 lid 1 van het Verdrag is bepaald dat de limieten kunnen worden aangepast aan de inflatie. Dat is nog gebeurd in 2019 (zie het overzicht hieronder). De ICAO (de internationale luchtvaart organisatie) heeft vastgesteld dat de inflatiecoëfficiënt sinds 2018 17,9 % bedraagt. Derhalve worden de aansprakelijkheidslimieten met ingang van 28 december 2024 verhoogd met dat (afgeronde) percentage.

Hieronder volgt een korte toelichting op het aansprakelijkheidssysteem en een overzicht van de nieuwe limieten.

Het aansprakelijkheidssysteem en de limieten

Zoals gezegd, bevat het Verdrag regels met betrekking tot de aansprakelijkheid van de luchtvervoerder in geval van schade aan personen, bagage en vracht. 

Net als bijvoorbeeld in het CMR-Verdrag, zijn de limieten in het Verdrag van Montreal uitgedrukt in bijzondere trekkingsrechten, ook wel Special Drawing Rights (hierna: SDR) genoemd. Dit betreft een door het Internationaal Monetair Fonds gecreëerde rekeneenheid. Per 13 december was de wisselkoers: 1 SDR = € 1,246430, af te ronden voor deze periode naar 1 SDR = € 1,25.[1]

Schade in geval van dood of letsel

Artikel 17 lid 1 van het Verdrag biedt in beginsel een ‘onbeperkte aansprakelijkheid’ van de luchtvervoerder in geval van dood of lichamelijk letsel van een passagier indien het ongeval dat de schade heeft veroorzaakt zich aan boord van het luchtvaartuig of tijdens het aan of van boord gaan daarvan heeft voorgedaan. Hoewel men spreekt van onbeperkte aansprakelijkheid, dient hierbij wel een kanttekening te worden geplaatst.

Voor schade wegens dood of letsel geldt een tweetraps aansprakelijkheidssysteem.[2] Er geldt een risicoaansprakelijkheid voor de luchtvervoerder met dien verstande dat deze risicoaansprakelijkheid met ingang van 28 december 2024 is beperkt tot een bedrag van 151.880 SDR (circa € 189.850).
Indien de schade méér bedraagt dan voornoemd bedrag, geldt een schuldaansprakelijkheid gecombineerd met een omgekeerde bewijslast. De luchtvervoerder wordt geacht aansprakelijk te zijn, tenzij hij aantoont dat:

• de schade niet te wijten was aan de schuld of nalatigheid van hem of van die van zijn hulppersonen; of
• de schade uitsluitend te wijten was aan de schuld of nalatigheid van een derde; of
• sprake is van eigen schuld van de passagier.

In geval van deze schuldaansprakelijkheid is de luchtvervoerder onbeperkt aansprakelijk, dat wil zeggen aansprakelijk tot het bedrag van de bewezen schade.

Bagage

Op grond van artikel 17 lid 2 van het Verdrag is de luchtvervoerder tevens aansprakelijk voor schade door verlies, vernieling of beschadiging van ingecheckte bagage die optreedt tijdens het luchtvervoer, tenzij de schade te wijten is aan de aard of eigen gebrek van de bagage. Bij schade aan bagage is met ingang van 28 december 2024 de aansprakelijkheid van de luchtvervoerder beperkt tot een bedrag van 1.519 SDR (circa € 1.900) per passagier.[3]

Schade aan vervoerde goederen

Ook voor schade aan goederen die optreedt tijdens het luchtvervoer is de luchtvervoerder in beginsel aansprakelijk.[4] De luchtvervoerder is alleen niet aansprakelijk als hij kan bewijzen dat de schade is veroorzaakt door: de aard of een inherente eigenschap van de goederen, een gebrekkige verpakking die niet door hem of zijn hulppersonen is verzorgd, een oorlogshandeling of gewapend conflict, of een handeling van de overheid.[5] In feite is dit ook een vorm van risicoaansprakelijkheid. In geval van schade aan goederen is wederom met ingang van 28 december 2024 de aansprakelijkheid van de luchtvervoerder beperkt tot het bedrag van 26 SDR per kilogram (circa € 32,50 p/kg).[6]

Vertraging

Ten slotte is de luchtvervoerder aansprakelijk voor schade die voortvloeit uit vertraging van passagiers, bagage of goederen, tenzij hij kan aantonen dat hij en zijn hulppersonen alle redelijke maatregelen hebben genomen om de schade te voorkomen, of dat het onmogelijk was om deze te voorkomen.[7] Ten aanzien van bagage en goederen geldt eveneens de hiervoor genoemde limiet van 26 SDR (circa € 32,50) per kilogram. Ten aanzien van passagiers is met ingang van 28 december 2024 de aansprakelijkheid van de luchtvervoerder in verband met vertraging beperkt tot een bedrag van 6.303 SDR (circa EUR 7.880) per passagier.[8]

Overzicht

In de onderstaande tabel treft u een overzicht van de aangebrachte wijzigingen:[9]

Let op: De verhoogde aansprakelijkheidslimieten kunnen gevolgen hebben voor uw contracten, vervoersvoorwaarden en verzekeringen. Het is mogelijk dat aanpassingen nodig zijn om deze wijzigingen te verwerken. Houd er bovendien rekening mee dat, wanneer het verdrag dwingend van toepassing is, de nieuwe hogere limieten automatisch de oude limieten vervangen. Zorg ervoor dat u tijdig actie onderneemt om risico's te beheersen.

* * *

[1] https://www.imf.org/external/np/fin/data/rms_five.aspx#cvsdr
[2] Artikel 21 Verdrag van Montreal.
[3] Artikel 22 lid 1 Verdrag van Montreal.
[4] Artikel 18 lid 1 Verdrag van Montreal.
[5] Artikel 18 lid 2 Verdrag van Montreal.
[6] Artikel 22 lid 3 Verdrag van Montreal.
[7] Artikel 19 Verdrag van Montreal.
[8] Artikel 22 lid 4 Verdrag van Montreal.
[9] EUR-Lex - 52024PC0403 - EN - EUR-Lex