ms “Harns” – onvoldoende zeewaardigheidszorg betracht door rederij a.g.v. gebrekkige documentatie

Februari 2017

Tijdens het vervoer van een zending MonoAmmonium Phosphate van Jorf Lasfar, Marokko, naar Altamira, Mexico is het ms. “Harns” op 12 augustus 2009 gestrand voor de kust van de Dominicaanse Republiek. Hulpverleners hebben het schip, mede door het over boord zetten van lading, los gekregen. De belanghebbenden bij de lading werden hierdoor niet alleen geconfronteerd met beschadigde en verloren lading, maar dienden bovendien een aanzienlijke betaling te doen aan de hulpverleners.

Uit onderzoek bleek dat de stranding van het schip het directe gevolg was van een onzorgvuldige en verkeerde routeplanning. Gekozen was voor de kortste route dwars door het natuurgebied Silverbank. Voor de geleden schade en gemaakte kosten hebben ladingbelanghebbenden, vertegenwoordigd door Van Traa, de rederij van het ms. "Harns" dan ook aansprakelijk gehouden. Bij arrest van 27 september 2016 heeft het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden (met de ingevlogen 'natte' raadsheren van het Hof Den Haag mrs. Van der Klooster, Wattendorff en Haak) de vonnissen van de Rechtbank Noord-Nederland bekrachtigd en geoordeeld dat de rederij aansprakelijk is voor de door ladingbelanghebbenden als gevolg van de stranding geleden schade.

Vanaf het moment van de stranding heeft de rederij het onderzoek van ladingbelanghebbenden naar de rechtens relevante oorzaak daarvan zoveel mogelijk proberen te belemmeren. Geen toestemming werd gegeven voor nautisch onderzoek aan boord, verzochte documentatie werd niet verstrekt en zelfs in rechte werden de expertiserapporten van de door de rederij ingeschakelde experts niet integraal overgelegd. Uit de wel beschikbare informatie en documentatie bleek dat de relevante nautische documentatie expliciet vermeldde dat het gebied onvoldoende was onderzocht en diverse ondieptes kent. Ook bleek onder meer dat het schip op andere reizen in het jaar voorafgaande aan de stranding tijdens havenstaatcontroles diverse berispingen had gekregen, omdat haar voyage plan onvoldoende was en vereiste nautische documentatie ontbrak.

In zijn arrest stelt het Hof, na te hebben vastgesteld dat Mexicaans recht met de daarin opgenomen Hague Visby Rules ("HVR") toepassing zijn, voorop dat op grond van het zeewaardigheidsvereiste van de HVR de voor de beoogde reis benodigde documenten, dus adequate en actuele nautische kaarten en nautische publicaties, beschikbaar dienen te zijn. Met de rechtbank is het hof van oordeel dat er een vermoeden bestaat dat de nautische documentatie aan boord van de "Harns" voor en bij aanvang van de reis uit Jorf Lasfar niet op orde was en dat deze schending van de zorgverplichting van de rederij de schade heeft veroorzaakt. De rederij is niet geslaagd in het leveren van tegenbewijs tegen het aangenomen vermoeden en daarmee aansprakelijk tegenover ladingbelanghebbenden. Ten overvloede overweegt het Hof nog dat een beroep op de in de HVR opgenomen 'nautische fout exceptie' niet per definitie onaanvaardbaar is, ook niet in het geval van een foutieve routeplanning. Of een beroep op de exceptie kan worden gedaan hangt af van de omstandigheden van het geval.

Er is geen cassatie ingesteld tegen het arrest en het heeft derhalve inmiddels kracht van gewijsde gekregen.