Hormoonvlees uit Canada op de Europese markt? Wat u moet weten

Oktober 2020

De afgelopen weken is er veel te doen geweest over een audit van de Europese Commissie over het vrijhandelsverdrag met Canada (CETA) en zogenoemd ‘hormoonvlees’. Er is gewaarschuwd dat door dit vrijhandelsverdrag mogelijk (rund)vlees met verboden groeihormonen uit Canada op de Europese markt terecht komt. Silvia Gawronski, levensmiddelenrechtexpert en advocaat bij het team Internationale Handel, is hierover geïnterviewd door VMT en legt uit hoe het zit.

Vrijhandelsverdrag
CETA staat voor Comprehensive Economic and Trade Agreement. CETA is een handelsverdrag tussen de Europese Unie (EU) zelf, de lidstaten van de EU en Canada. In CETA staan onder andere afspraken over de handel in goederen, diensten en investeringen om duurzame handel te bevorderen. Het vrijhandelsverdrag bevat verschillende bepalingen omtrent ‘gelijkwaardigheid’, waarmee dan Canadese standaarden worden erkend als gelijk aan de Europese standaarden. Iets vergelijkbaars geldt voor EU biologische levensmiddelen, die in de VS worden erkend als organic, en andersom, op basis van een handelsverdrag tussen de EU en de VS.

Angst voor hormoonvlees
Het Vakblad voor de Voedingsmiddelenindustrie (“VMT”) geeft in een recent artikel over het onderwerp goed weer dat er al jaren “een fel debat woedt tussen voor- en tegenstanders van ratificatie van CETA. Voorstanders zien grote voordelen voor de voedingsmiddelenindustrie. Critici hameren op het gevaar van voedselveiligheid, plant- en diergezondheid en etikettering. Zo zou CETA de komst van hormoonvlees uit Canada op de Europese markt mogelijk maken.” [bron, alleen voor abonnees] Die angst komt niet uit de lucht vallen. In Canada is het namelijk toegestaan om bepaalde hormonen te gebruiken. Dit is anders in de EU en in Nederland. Hier is het verboden. Dus als Canada naar de Europese markt haar vlees exporteert, moet er geborgd zijn dat dit uit een hormoonvrije keten komt. Dit wordt in Canada geborgd door de MHMOP (Canadian Program for Certifying Freedom from Growth Enhancing Products – GEPs – for the Export of Beef to the European Union – EU).

Audit Europese Commissie
Die borging blijkt in de praktijk onvoldoende, zo volgt uit een de audit van de Europese Commissie. De conclusie is pittig: “The current system implemented by the competent authorities to evaluate the compliance of food establishments with the Canadian legislation and the additional EU provisions is not able to provide the guarantees that only fully compliant establishments continue to be listed for export to the EU; the system does not adequately reflect the real conditions of structure and hygiene in the federally registered establishments listed for export.” Dit komt volgens de Europese Commissie onder andere door een onvolledige ‘cattle database’ en een niet volledig effectief stelsel van controles en toezicht.

Berichtgeving
“Uit een audit door voedseldeskundigen van de Europese Commissie blijkt dat het risico op de import van verboden hormoonvlees uit Canada aanzienlijk is.”, berichtte Foodwatch vervolgens [bron]. Verder zegt Foodwatch: "De bewering van de Nederlandse overheid en de Europese Commissie dat het vrijhandelsverdrag CETA en de daaruit voortvloeiende verhoogde import van vlees uit Canada niet zal leiden tot hormoonvlees is niet gebaseerd op feiten en sinds het voorlopig in werking treden van CETA niet gecontroleerd.”

Maar…
Alle naar de EU geëxporteerde producten – dus ook vlees – moeten voor toelating op de interne EU-markt voldoen aan Europese standaarden. Dit geldt ook voor Canadese producten. CETA wijzigt deze situatie niet.

De invoering van CETA betekent ook niet dat de Europese en Nederlandse veiligheidseisen aan voedsel en producten veranderen. Een veelgehoorde conclusie dat ‘CETA maakt dat er nu hormoonvlees op de markt kan komen’, is te kort door de bocht. Foodwatch verwijst in die zin ook slechts naar de resultaten van de audit waaruit Foodwatch destilleert dat het risico groter lijkt dan dat Nederland eerder zou hebben ingeschat, omdat er niet voldoende borging zou zijn. CETA zorgt dus niet 1-op-1 voor meer hormoonvlees – en dat zegt Foodwatch ook niet met zoveel woorden.

Dit wil echter ook niet zeggen dat er helemaal geen probleem is. Daarom komt de Europese Commissie ook met een 8-tal aanbevelingen, waaronder een ‘re-assessment’ van alle bedrijven die momenteel gecertificeerd zijn voor export van rundvlees naar Europa, een verbetering van de ‘cattle database’. Ook geeft zij de aanbeveling “to verify that all EU-approved cold stores adequately document the freezing treatment of vacuum packet pig meat intended for the EU, in order to ensure that the prescribed freezing time is complied with before certifying such meat for export to the EU.”

En nu?
Het vrijhandelsverdrag CETA werd al in 2016 ondertekend en wordt sinds 2017 toegepast. Echter, de Eerste Kamer moet nog instemmen met het verdrag om het te ratificeren, pas dan is Nederland daadwerkelijk gebonden aan CETA. Canada zal daarom snel aan de slag moeten met het implementeren van de aanbevelingen om de EU om de lidstaten te overtuigen dat de borging op orde is.

Wat betekent dit voor u?
Handelt u met een Canadees bedrijf in (rund- of varkens)vlees, dan is het belangrijk om in de gaten te houden of dat bedrijf is gecertificeerd voor export naar de EU en zo ja, of dat na de door EU gewenste re-assessment nog steeds het geval is. Het kan daarnaast raadzaam zijn om ook steekproefsgewijze controles op te nemen in uw eigen compliance-beleid, om zelf te verifiëren of de producten die u importeert aan de Europese wet- en regelgeving voldoen. Op het moment dat dit namelijk niet het geval is, kan de importeur verantwoordelijk zijn voor meldingen aan de NVWA en terugroepacties.

Tot slot raden wij aan goede afspraken te maken met de ketenpartijen over wie aansprakelijk is, indien een partij door u geïmporteerd of verhandeld vlees toch niet aan de regelgeving voldoet. Wilt u daar advies over dan kunt u contact opnemen met Marc van Maanen of Silvia Gawronski.