CE-markeringen blijven grotendeels erkend in het VK post Brexit – kansen voor handel en juridische kanttekeningen
December 2023
Afgelopen zomer heeft een belangrijke omkering van het post-Brexitbeleid van het Verenigd Koninkrijk plaatsgevonden. In een poging om de interne markt van het Verenigd Koninkrijk te scheiden van de Europese markt, kondigde het Verenigd Koninkrijk eerder aan dat het de erkenning voor Europese CE-markeringen voor producten die op de markt werden gebracht in Engeland, Schotland en Wales geleidelijk af zou schaffen (uiterlijk per december 2024) en vervangen door een gelijkwaardig Brits ‘UKCA’-merkteken. De Britse overheid heeft nu echter aangekondigd dat het de erkenning van de CE-markering voor de meeste goederen op de markt in Groot-Brittannië onbeperkt zal verlengen.[1]
Dit is een belangrijke ontwikkeling die niet alleen een impact heeft op de interne handel van het Verenigd Koninkrijk maar ook de internationale handel tussen Europa en het Verenigd Koninkrijk beïnvloedt. Deze wijziging is van toepassing op 18 regelingen onder het Department for Business and Trade (DBT), die een breed scala van productcategorieën omvatten, van speelgoed tot machines zo lezen wij in de aankondiging van de Britse overheid.[2] Let wel, andere producten zoals medische hulpmiddelen zijn hierin (nog) niet opgenomen.
Wat betekent deze ontwikkeling voor de handel in Nederland en de rest van Europa met het Verenigd Koninkrijk? Om dat goed te duiden gaan we hierna in op de meest belangrijke aspecten van CE-markkeringen. We beginnen met het uit de wereld helpen van een paar hardnekkige misverstanden.
CE is géén keurmerk
Zo wordt vaak gezegd dat een CE-markering een ‘keurmerk’ zou zijn. Dat klopt niet. Een ‘keurmerk’ is immers een merkteken dat aantoont dat een product door een onafhankelijke instantie is gekeurd en in orde is bevonden zoals het ‘Beter Leven’-keurmerk voor vlees. Bovendien wordt een keurmerk pas geplaatst nadat daarvoor een privaatrechtelijke overeenkomst met de keurende instantie is overeengekomen. Een CE-markering daarentegen vloeit voort uit een publiekrechtelijke verplichting en wordt niet geplaatst of gecontroleerd door een onafhankelijke instantie. Alleen voor producten die een ernstig risico voor het openbaar belang kunnen inhouden, zoals drukvaten, liften en bepaalde machinewerktuigen, is een voorafgaande conformiteitsbeoordeling door een derde partij (een ‘aangemelde instantie’) vereist en zelfs dan blijft het de fabrikant die de CE-markering plaatst.[3]
CE is géén garantie van oorsprong
De CE-markering betekent niet dat een product in de Europese Unie is vervaardigd. Als een CE-markering op een product is geplaatst maakt dit het vrije verkeer van goederen binnen de EER[4] en Turkije wel mogelijk, ongeacht of zij in de EER, in Turkije of elders zijn vervaardigd.
CE-markering is géén bewijs van kwaliteit of veiligheid
Omdat de fabrikant de CE-markering pas mag plaatsen nadat het hele proces van conformiteitsbeoordeling van het product is doorlopen, is een CE-markering wel een belangrijke aanwijzing maar geen bewijs dat een product voldoet aan EU-regelgeving.
Een product zonder CE-markering is niet per definitie een kwalitatief slecht product
Niet alle producten hoeven een CE-markering te dragen. De verplichting om de CE-markering aan te brengen, geldt alleen voor producten die bestemd zijn voor de EU-markt en die binnen het toepassingsgebied van wetgeving vallen waarin het aanbrengen ervan is voorgeschreven.
A contrario, als er geen Europese eis is gesteld dat een CE-markering moet worden geplaatst op een bepaald product, dan mag de CE-markering niet eens worden geplaatst.[5]
Wat is een CE-markering dan wel?
‘CE’ is een afkorting van de Franse uitdrukking ‘Conformité Européenne’ (wat zich laat vertalen als ‘Europese Conformiteit’). Door de CE-markering aan te (laten) brengen, geeft de fabrikant aan dat hij de verantwoordelijkheid op zich neemt voor de conformiteit van het product met alle daarop toepasselijke eisen die zijn vastgelegd in de desbetreffende Europese wetgeving[6] waarin het aanbrengen wordt voorgeschreven.[7]
Indien een product van CE-markering is voorzien mogen de andere Lidstaten het in de handel brengen daarvan in de regel niet belemmeren. De CE-markering is daarom van essentiële betekenis bij het vrije verkeer van goederen binnen de Europese markt.[8] Bovendien heeft de CE-markering het verhandelen van producten binnen de Europese Unie vergemakkelijkt door een uniforme set regels en normen te hanteren. Bijkomend voordeel is verder dat door die uniforme set regels en normen veel consumentenproducten gehouden zijn aan een minimale grens van productveiligheid die overal binnen de Europese markt hetzelfde zijn.
En nu?
De CE-markering blijft een hoeksteen van de toegang tot de Europese markt en een symbool van veiligheid en conformiteit. Het is daarom zeer positief dat voor verschillende producten ook het Verenigd Koninkrijk zich bij die minimumeisen voor productveiligheid blijft aansluiten zodat de internationale handel voor die producten in ieder geval niet door veiligheidsvereisten wordt beperkt.
De producten die onder deze nieuwe regeling van het Verenigd Koninkrijk vallen zullen derhalve nog steeds voldoen aan Europese productveiligheidsregels en (als ze daaraan voldoen) een CE-markering dragen. Dit maakt de verhandelbaarheid van deze producten tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese markt makkelijker.
De lijst die het Verenigd Koninkrijk heeft gepubliceerd waarvoor de CE-markering onbeperkt erkend zullen blijven dekt echter niet elke categorie van producten waarop naar Europees recht een CE-markering moet zijn aangebracht. Dit heeft tot grote onzekerheid geleid voor belangrijke productsectoren, zoals bijvoorbeeld de bouw, spoorwegproducten en uitrusting van zeeschepen. Het Verenigd Koninkrijk heeft aangegeven dat specifieke plannen voor die andere producten te zijner tijd zullen worden gecommuniceerd.
Tegelijkertijd blijft onzeker wat er gebeurt als er op termijn (wets-)wijzigingen komen waardoor productveiligheidseisen in het Verenigd Koninkrijk en de EU uiteen gaan lopen of zelfs met elkaar in strijd komen. De CE-markering geeft aan dat het product voldoet aan EU-normen zoals die voortvloeien uit Europese regelgeving, niet aan normen of regelgeving uit het Verenigd Koninkrijk. Hoewel deze normen momenteel grotendeels op elkaar zijn afgestemd, kan dat in de toekomst veranderen. Wat er dan moet gebeuren met de CE-markering voor producten die zowel in het Verenigd Koninkrijk als in de Europese markt worden verhandeld zal nog duidelijk moeten worden.
* * *
[1] CE marking - GOV.UK (www.gov.uk).
[2] CE marking - GOV.UK (www.gov.uk).
[3] Zie Bijlage 5 van Mededeling van de Commissie - 2022/C 247/01 - De Blauwe Gids van 2022: richtlijnen voor de uitvoering van de productvoorschriften van de EU ( 1 ) (hierna: ‘Blue Guide 2022’).
[4] Bij de Europese Economische Ruimte (EER) horen alle EU-landen plus Liechtenstein, Noorwegen en IJsland.
[5] Artikel 30 lid 2 Verordening 765/2008.
[6] Via https://single-market-economy.ec.europa.eu/single-market/ce-marking/manufacturers_en is na te gaan welke verordeningen en richtlijnen verplichten tot het plaatsen van een CE-markering.
[7] Artikel 30 lid 3 Verordening 765/2008.
[8] Zie onder meer: Nota van Toelichting bij het Besluit Medische Hulpmiddelen (Besluit van 30 maart 1995, Stb. 1995 nr. 243).
